2020 yılında COVID-19 pandemisi, küresel tedarik zincirlerindeki aksamalar, enerji ve gıda fiyatlarındaki yükselişler ve uluslararası piyasalardaki dalgalanmalarla bu olumsuz tablo daha da ağırlaşmıştır. Türk Lirası’nın değer kaybı hızlanırken, enflasyon oranları yükselmiş ve ekonomik istikrar giderek kırılganlaşmıştır. Bu zorlu süreç, ekonomi haberlerini kamuoyunun ana gündemi haline getirmiştir.2025 yılına yaklaşırken, yerel ve uluslararası kurumların ekonomik öngörüleri, Türkiye’nin büyüme, kur ve enflasyon dinamiklerinde karmaşık bir görünüm sunuyor. Enflasyonist baskılar, kur dalgalanmaları ve küresel finansal koşullar, ekonominin yönünü belirlemede kilit rol oynayacak gibi görünüyor.
1. Ekonomik Büyüme
Ekonomik büyüme, bir dönemde üretilen mal ve hizmetlerin değerindeki artışı ifade eder ve genellikle Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) ile ölçülür. GSYH, bir ülkede üretilen tüm nihai mal ve hizmetlerin parasal toplamını yansıtır. Büyümeyi etkileyen faktörler arasında yatırımlar, teknolojik ilerleme, nüfus artışı, üretim verimliliği, doğal kaynaklar ve eğitim seviyesi yer alır. İstikrarlı politikalar, sağlam altyapı ve etkin finansal piyasalar da büyümeyi destekler. Büyüme tahminleri, geçmiş veriler, mevcut göstergeler, küresel koşullar ve demografik trendler ışığında, istatistiksel modeller ve ekonometrik analizlerle hazırlanır. Bu tahminler, politika yapıcılar ve yatırımcılar için yol gösterici olur.
Türkiye’nin Orta Vadeli Programı’na (OVP) göre, 2025 için reel GSYH büyüme hedefi %4’tür. Ancak uluslararası kuruluşlar daha temkinli tahminler sunuyor: IMF’nin World Economic Outlook raporunda %2,7, Dünya Bankası’nın Global Economic Prospects raporunda %2,6 ve OECD’nin Economic Outlook raporunda %2,6 büyüme öngörülüyor.
2. Kur Beklentileri
Son yıllarda yüksek enflasyon ve Türk Lirası’ndaki değer kaybı, ekonomiyi kamuoyunun odak noktası haline getirmiştir. Kur tahminleri, makroekonomik veriler, küresel piyasa koşulları ve para politikası eğilimlerine dayanılarak yapılır. Yerel ve uluslararası kurumlar, kapsamlı analizlerle bu tahminleri oluşturur.
OVP’ye göre, 2025’te ortalama dolar kuru 42 TL olarak öngörülmüştür. TCMB’nin piyasa anketlerinde ise 2025 sonu için dolar/TL beklentisi 43,2 TL’dir. Uluslararası kuruluşlar arasında iyimser tahminler de mevcut: Credit Agricole’un raporuna göre, TL’nin değer kaybı %4’ün altında kalacak ve 2025 sonunda dolar/TL 36 TL seviyesinde sabitlenecek. Ancak daha yüksek tahminler de var. Deutsche Bank, 2025’te dolar/TL’nin 43 TL’ye ulaşacağını, Goldman Sachs 44 TL’yi, JPMorgan ise 45 TL’yi öngörüyor. JPMorgan’ın tahmini, küresel finansal koşulların sıkılaşması ve dış finansman baskılarının artacağı beklentisine dayanıyor ve en karamsar senaryoyu temsil ediyor.
3. Enflasyon ve Fiyat İstikrarı
2019-2020’den bu yana yüksek enflasyon, ekonomik istikrarı tehdit eden temel sorunlardan biri olmuştur. Yerel ve küresel ekonomik kararlar, Türkiye’nin enflasyon dinamiklerini doğrudan etkiliyor. OVP’ye göre, 2025 yıl sonu enflasyon tahmini %17,5’tir. TCMB’nin son raporunda bu oran %21 seviyesindedir. Uluslararası kuruluşlar daha yüksek tahminler sunuyor: IMF %24, OECD ise %30,7 öngörüyor. Yatırım bankalarından JPMorgan %26, Deutsche Bank ise %25,4 enflasyon bekliyor. Bu tahminler, Türkiye’nin yapısal sorunları ve mali disiplin politikalarının etkinliğine dair belirsizlikleri yansıtıyor.
Dış finansman baskıları, enerji fiyatları ve kur oynaklıkları, enflasyon üzerinde belirleyici olmaya devam edecek. Uzmanlar, fiyat istikrarı için etkili politikalar ve uluslararası iş birliklerinin kritik olduğunu vurguluyor. Küresel ve yerel koşullar, enflasyon beklentilerinin gerçekleşme derecesini şekillendirecek.
Etiketler:
Türkiye Ekonomi Türk Lirası Enflasyon Covid-19