Ekonomi üzerine pek çok kişinin merak ettiği soruları yanıtlamak üzere İnci Gül İle Biz Bize’ye konuk olan Ekonomist Savaş Çokangın dikkat çekici noktalara değindi. Özellikle de Borsa İstanbul’da BIST 30’un 9 bini kırarsa ne olabileceği hakkında merak edilenler üzerine Çokangın şahsi değerlendirmelerini paylaştı.
İşte Savaş Çokangın’ın açıklamaları:
BIST30 9 BİNİ KIRARSA NE OLUR?
Eğer endeks 9 bini kırarsa ilk etapta 8 bin 800, daha sonra 8 bin 400’lere kadar gerileyebilir. 9 binin üzerinde kaldığı sürece de 9 bin 400’ü deneyecektir. Eğer 9 bin 400’ün üzerinde de kalırsa 10 binlere doğru endeks devam edecektir.
BORSA İSTANBUL’UN YATIRIMCI PROFİLİ
Çok ilginç bir nokta vardı, geçen yıllarda halka arzlardan dolayı küçük yatırımcılar ufak ufak girdiler. Tabi onlar bilmeyerek, şirketlerin bilançolarına bakmadan girdiler. Sonuç itibariyle zarar ettiler ve çıktılar. İlk defa borsada bu aylarda 10 milyon üzeri hesap ile hızlıca artış yaşandı. Altın ve petrolün oynaklığına rağmen bu kadar artması çok ilginç bir olay çünkü artık küçük yatırımcı hemen hemen kalmadı, şu anda 10 binin ve üzerinde hep büyük yatırımcılar var. O yüzden piyasanın marjı var ama yeni giren yabancı yatırımcılara göre yerli yatırımcı daha fazla.
“KÜÇÜK YATIRIMCI YEMEK PARAM ÇIKSIN DİYEN YATIRIMCI”
Küçük yatırımcı denilince tahmini olarak hangi tutarlar üzerinden borsaya giriş yaptığı hakkında açıklamalarda bulunan Çokangın şu şekilde konuştu; “Halka arzlardan dolayı artık ‘yemek param çıksın’, biraz kazanayım diyerek üniversite öğrencisinden tutun da kamuda çalışan kişilere kadar kişiler paralarını halka arzlara soktular. Onlar kendi paralarına göre 200-300-500 TL’den 5 bin – 10 bin TL’ye kadar girdiler. Fakat zarara uğrayarak yavaş yavaş çıktılar.
YATIRIM YAPARKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
Yatırım yapmak isteyen kişilerin bu süreçte nelere dikkat etmesi gerektiği hakkında da bilgilendirmelerde bulunan Çokangın; “Şu anda piyasa çok oynak olduğu için en başta kredili işlemlerin olmaması lazım. Kredili işlemler olmasa bu fiyatlar, çok uygun fiyatlar. Gündemde olan savaş söylemleri bittiği zaman bu fiyatları bir daha göremezler. Kredili olmadığı sürece herhangi bir sıkıntının olacağını zannetmiyorum.” şeklinde konuştu.
BORSA İSTANBUL’DA EN ÇOK İŞLEM GÖREN SEKTÖRLER HANGİLERİ?
“Bunlar endeks 30’a bağlı; Türk Hava Yolları, EREGL, Kardemir, Koza Grubu ve bankalar. Şu durumda bankalar çok düşük fiyatlarda çünkü faizler yüksek ve gelen enflasyonla birlikte faizlerin Kasım-Aralık ayında düşeceğini zannettikleri için yüksek çıkınca Aralık ayına hatta Ocak ayına öteleniyor. Ama değişen bir şey olmayacak.
Bunun yanı sıra havacılık sektörü, demir-çelik sektörü hisseleri bordaya yön vermektedir. “
EKONOMİ BORSA İSTANBUL’U NASIL ETKİLEDİ?
“Aslında çok iyi etkilemedi. Biz 10-12-13 binin endeksini konuşurken İsrail’in savaş başlatması ve ABD’nin desteklemesiyle birlikte biraz ortalık karıştı. Bunların bu kadar uzun süreceğini zannetmiyorduk biz çünkü ABD’nin de Kasım ayında seçimi olması nedeniyle durulacağını düşünüyorduk. Şu an gözüküyor ki ABD, seçime dahi gitse savaşı destekliyor.
Trump, ilk söylemlerinde desteklemiyordu ama şu anda o da desteklediğini söylüyor. Bu da şunu gösteriyor, bu iş Kasım ayına kadar devam edecek.”
YABANCI YATIRIMCININ BORSA İSTANBUL’A İLGİSİ NASIL?
Yabancı yatırımcıların Borsa İstanbul’a ilgisinin son dönemde değişip değişmediği hakkında merak edilenlere yanıt veren Çokangın şu ifadelere yer verdi;
“Yabancı yatırımcılar zaten son 5-6 aydır Borsa İstanbul’a girmiyordu. Ama şu durumda fiyatlar uygun olunca yeniden yeni yatırımcı daha fazla girdi.
DİJİTALLEŞME BORSA’YI NASIL ETKİLEDİ?
Teknolojide olan yenilikler ve dijitalleşmenin Borsa üzerinde nasıl bir etkisi olduğu hakkında yöneltilen soruları Çokangın şu şekilde yanıtladı;
“Artık kurumsala geçerek robot sistemine geçtikleri için endeksi çok zorluyor. Bu noktada sert hareketler olabileceği için yatırımcılar da dikkat etmeli. Yatırımcıların bu nedenle alacakları hisseler orta ve uygun vadede olmalıdır.”
BORSA İSTANBUL’UN SÜRDÜRÜLEBİLİR FİNANS KONUSUNDA YAKLAŞIMI NEDİR?
“Derinlik olduğu için her zaman üst seviyededir. Yani bugün savaş bitti dersin yine gözde yatırım aracı olarak Borsa ön plana çıkacaktır. Bizde şöyle bir şey vardır, herkes altınla ilgilenmekte evet altın da çıkabilir ama bu fiyatlarda da borsa ön plana çıkmaktadır.”
3. DÜNYA SAVAŞI SÖYLENTİLERİ BORSA İSTANBUL’DAKİ YATIRIMCILARI NASIL ETKİLİYOR?
“Çok sert hareketler olduğu için yatırımcıları psikolojik olarak etkiledi. Özellikle İran ile ilgili ‘İsrail-İran arasında bomba söylentileri konusunda’ düşüşler yaşanabiliyor. Borsa’da dengesizlik olduğu için de kredili girmemek önemlidir.
‘Jeopolitik risklerin artması yatırımcı güvenliği üzerinde ne tür etkiler yaratabilir?’ sorusuna ise Çokangın’ın değerlendirmeleri şu şekildeydi;
“Tabi insanlar da sıkıldı çünkü ekonomi kötü, hayat pahalı. Eskiden bir şekilde yatırım aracı olarak bir şey bulabiliyorlardı fakat şu an savaş riskinde bir şey bulamıyorlar. Bu nedenle ne olacak diye bir tedirginlik var. Cumhurbaşkanı’mızın da söylediği gibi ‘tehdit bizim için de var’ ‘yarın biz de bu işin içine girer miyiz’ gibi konularda haklı olarak biraz endişeliler.
KÜRESEL BELİRSİZLİKLERİ TÜRK LİRASI VE BORSA İSTANBUL’DAKİ HİSSE SENETLERİ NASIL ETKİLİYOR?
“Elbette çok etkiliyor. Biz Borsa İstanbul’da 12’leri, 13’leri konuşurken 9 bini kırarsa ne olur sorusunu sormaya başladık. Bu savaş olayları şirketleri bilançolarını da etkiledi. O yüzden küresel belirsizlikler olumsuz etkiliyor. “
SAVAŞ SÖYLEMLERİ BORSA İSTANBUL’DA HANGİ SEKTÖRLERİ OLUMLU YA DA OLUMSUZ ETKİLİYOR?
“Eskinden gıda-eczacılık gibi hisseler ön plana çıkardı ama şimdi yapay zeka var. Bu da satış kısmına geldiğimiz zaman düşüşse düşüş kısmını, çıkışsa da çıkış kısmını aldıkları için etkisi olabiliyor. Her şirketin sonuç itibariyle bir değeri var ve şu an baktığımızda pek çok şirkette yüksek rakamları konuşurken düşüşlere şahit olduk.
Bunlar uzun ve orta vadede güzel kazandıracak hisseler olabilir. Savaş değil de bilançosuna bakıp, geleceği daha güvende ya da karı daha artırabilecek hisse senetleri olması daha önemlidir.
“HİSSELERİNİ ALIP 2025 YILINI BEKLEYECEKLER!”
Yatırımcıların bu dengesizlikler sonucunda psikolojik olarak etkilendiklerini yeniden vurgulayan Çokangın, “Yatırımcılar; kredisiz, sağlam ve bilançosu iyi hisseleri alacaklar 2025 yılını bekleyecekler.” diyerek uzun vadeli yatırıma değindi.
GEÇMİŞTEKİ KRİZLERDE BORSA İSTANBUL NASIL İSTANBUL NASIL BİR TEPKİ VERMİŞTİ?
Daha önce de savaş söylemleri olunca piyasaların etkilendiği ardından normal düzenine döndüğünü belirten Çokangın, bu durumun da 2-3 ay süreceğini ardından yeniden rayına oturacağını düşündüğünü ifade etti.
KÜRESEL EKONOMİK BAĞIMSIZLIK İLE BORSALAR ARASINDA İLİŞKİ!
“Bizim borsamız ABD ve Almanya’ya göre daha hareketli. Bunun nedeni de yabancı yatırımcının olmaması. Ve yapay zekanın da devreye girmesi ile birlikte agresif hareketler olabiliyor. Yabancı yatırımcılar geldiği zaman en azından yabancı yatırımcılar karşılıyor ve bir şekilde denge oluyor. Bunun olmamasından dolayı bizimki her zaman daha hareketli olmuştur.
Savaş söylemleri ile birlikte bu süreçte yabancı yatırımcılar girmiyor. Fakat bunlar da geçicidir, 3 ay sonra sattıkları gibi geri alacaklardır.”
UZUN VADELİ YATIRIMCILAR DİKKAT!
Son olarak piyasaya bakıldığında uzun vadeli yatırımcılar için önerilen stratejiler Çokangın tarafından şu şekilde paylaşıldı;
“Kredili girmeyecekler, orta vadeli yani 2025 yılı düşünülerek alacaklar. Endeks 30 hisselerine bilançosuna göre inceleyip geleceğine göre, 2025 yılında hangi hisselerin ön plana çıkabileceği ve karları artan şirketleri inceleyerek bir uzman yardımıyla hareket etmeliler.
Her zaman ‘ne zaman savaş sesleri var hisse senedi alınır, bitirdiğinde de satılır’ diye bir laf var, şu anda da zaten fiyatlar biraz duruldu gibi. Şu anda alacakları hisse senetleri 2025 yılına göre alınmalıdır.”