Farklı Açılardan “Benlik Makamı”
Tasavvufta Benlik Makamı (Nefs Mertebeleri)
Tasavvufi geleneğe göre insanın benliği (nefs) çeşitli aşamalardan geçer. En alt seviyede “nefs-i emmâre” (bencil, ego dolu benlik) bulunur, en yüce seviye ise “nefs-i mutmainne” (tatmin olmuş, huzurlu benlik) olarak görülür.
Benlik makamı burada şu demektir:
• Kişi nefsini tanımış,
• Onu terbiye etmiş,
• Hakikatle yüzleşmiş ve içsel bir dengeye ulaşmıştır.
Bu, gerçek anlamda kendilik bilinci ve özgürlük demektir.
Psikolojide Benlik (Self / Ego)
Freud’un kuramında “ego” veya “benlik”, kişiliğin karar verici, dengeleyici kısmıdır. Jung ise “benliği” bireyin kendini gerçekleştirme sürecinin merkezi olarak görür.
Benlik makamı bu bakışta:
• Kişinin kim olduğunu fark etmesi,
• Maskelerini bırakması,
• Kendini başkalarının onayıyla değil, kendi iç değerleriyle tanımlamasıdır.
Gündelik Yaşamda Benlik Makamı
Daha sade bir şekilde:
Benlik makamı, başkalarının düşüncelerine göre değil, kendi iç sesiyle hareket etmeye başladığın yerdir.
Bu makamda:
• Onay aramazsın.
• Herkese kendini kanıtlamak zorunda hissetmezsin.
• Hatalarınla barışıksındır ama ilerlemeye de açıksındır.
• Kim olduğunu bilirsin, kim olmadığını da kabul edersin.
Benlik Makamına Ulaşmak İçin Ne Gerekir?
• Kendini tanımak (Zayıf ve güçlü yanlarını dürüstçe görmek)
• Geçmişiyle barışmak
• Sosyal maskeleri bırakmak (“herkese iyi görünmeliyim” baskısından kurtulmak)
• Değerlerini netleştirmek (Neye inandığını, neyi savunduğunu bilmek)
• Yalnızlıkla dost olmak (Kendinle kalabilmek, kendi yoldaşın olabilmek)
Benlik makamı, insanın hem yeryüzündeki hem de iç dünyasındaki tahtıdır. Oraya oturan kişi artık ne eğilir ne de eğdirir; sadece var olur ve yürür.”